Ulgener
-Av. Duygu Yazıcı Aracı
Bilindiği üzere, Türk Hukuk Düzenine zorunlu arabuluculuk müessesesi getirilmiş ve (istisnalar hariç olmak üzere) tarafların dava açmadan önce arabuluculuk yoluna başvurması zorunlu hale gelmiştir. Bununla birlikte, tüm tarafların arabuluculuk sürecine katılmasını teşvik etmek amacıyla 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda (“Arabuluculuk Kanunu”) taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda katılmayan tarafın davada kısmen veya tamamen haklı çıkması halinde dahi yargılama giderlerinden sorumlu olacağı ve bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmeyeceği düzenlenmiştir.
Ancak Arabuluculuk Kanunu’nun ilgili maddesi iptal talebi üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmiş ve Anayasanın 13., 35. ve 36. maddelerine aykırı bulunmuştur. Anayasa Mahkemesi’nin 2023/160 E., 2024/77 K. sayılı ve 14/3/2024 tarihli Kararı’na göre ilgili madde kamu yararı ile mülkiyet ve mahkemeye erişim hakkı arasındaki adil dengeyi bozmaktadır. Ayrıca, Mahkeme yargılamada tamamen haklı çıkan, diğer bir ifadeyle aslında bütünüyle haksız bir sürece maruz kaldığı yargılamanın sonunda anlaşılan tarafın özel durumu gözetilmeden yargılama ücretlerinin tümünden sorumlu tutulmasının orantısız bir sınırlama olduğunu belirtmiştir.
Bu sebeplerle, Arabuluculuk Kanunu’nda yer alan ve taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sonlanması durumunda, toplantıya katılmayan tarafın açılan davada kısmen veya tamamen haklı çıkması halinde dahi yargılama giderlerinin tamamından sorumlu tutulması ve bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmemesine ilişkin hüküm iptal edilmiştir.
Söz konusu karar, Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 18 Nisan 2024’ten 9 ay sonra yani 18 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir. Dolayısıyla, konuya ilişkin yeni bir düzenleme gelmediği takdirde bu tarihten itibaren arabuluculuk toplantısına katılmasa dahi davada haklı çıkan taraf yargılama giderlerinin tümünden sorumlu olmayacak ve lehine vekalet ücreti hükmedilebilecektir.